همه افراد برای خودشان تعصباتی دارند. ما در مورد مردم، فرصت‌ها، سیاست‌های دولت و همچنین شرایط اقتصادی قضاوت می‌کنیم. وقتی شرایط پیرامون خود را بر اساس تعصب‌های فردی ارزیابی کنیم، در واقع تمام مسائل دنیا را در چهارچوب معیارهای معینی که از تجربیات شخصی فرا گرفته‌ایم، بررسی خواهیم نمود و این در حالی است که، ما نمی‌توانیم در مورد تمام مسائل صرفاً مثل یک شاخص برای انتخاب تعداد معینی سهام در بازار مالی، عمل کنیم. ما در مورد ملاک‌هایی صحبت می‌کنیم که، بر اساس آن‌ها تصمیم گیری نموده و گاهاً ممکن است این تصمیمات، متعصبانه باشند. همچنین ممکن است، مردم اصلاً متوجه نباشند که، تصمیماتشان بر اساس تعصب‌هایی می‌باشد که، در وجود آن‌ها شکل گرفته است. بطور کلی همه فعالیت‌های روزمره انسان، در درجه اول توسط الگوهای رفتاری هدایت می‌شوند.
همین الگوهای رفتاری، می‌توانند روی شخصیت سرمایه گذاری افراد نیز، تأثیرگذار باشند. برای بسیاری از افراد، تقریباً غیرممکن است که، در سرمایه گذاری بدون تعصب تصمیم گیری کنند. با این حال، سرمایه گذاران می‌توانند با تشخیص و شناخت دلایل تعصباتشان، میزان تأثیرگذاری آن‌ها را به حداقل رسانده، سپس با وضع قوانین معاملاتی و سرمایه گذاری برای خود، به راحتی در مواقع ضروری قادر به کنترل این سوگیری‌ها باشند. تعصبات سرمایه گذاری به دو دسته اصلی شناختی و احساسی تقسیم می‌شوند. هر دوی این سوگیری‌های رفتاری، ناشی از قضاوت یک جانبه در انتخاب یک چیز نسبت به موارد دیگر است.
نکات کلیدی 1
- تشخیص و فهم تعصبات شناختی و احساسی زیان‌ده، در راستای بهبود بازدهی معامله‌گر از همه لحاظ، مفید است.
- به طور کلی؛ تعصبات شناختی شامل تصمیم گیری بر مبنای مفاهیم غیرممکن یا غلط می‌باشد و تعصبات عاطفی به احساسات ناخودآگاه شخص در زمان تصمیم گیری، تعبیر می‌شوند.
تعصب شناختی چیست؟
همانگونه که در بالا ذکر شد، سوگیری شناختی تصمیم گیری بر مبنای مفاهیم غلط یا غیرممکن را شامل می‌شود. تعصبات شناختی را همچون اصول تجربی انسانی فرض کنید که، ممکن است واقعاً درست نباشند. همه ما تجربه دیدن فیلم‌هایی را داریم که در آن، یک دزد لباس مخصوص پلیس را می‌پوشد تا، از یک ایست بازرسی امنیتی عبور کند. چون او لباس رسمی پلیس بر تن دارد، افسران واقعی تصور می‌کنند که، حتماً یک نیروی پلیس است! این مثالی از یک تعصب شناختی است. اما یک پلیس قلابی به تصمیمات سرمایه گذاری شما چه ارتباطی دارد؟ چون ممکن است شما نیز، حین سرمایه گذاری بر مبنای چنین مفروضات اشتباه مالی و پولی، تصمیم گیری کنید؛ چنین مثالی ذکر شد و جهت درک بهتر مطلب، در ادامه قصد داریم نمونه‌های دیگری نیز ذکر کنیم.
تعصب تأیید شدن
آیا تاکنون متوجه شده‌اید که، به صورت ناخودآگاه برای نظرات کسانی که با تفکرات شما موافق هستند، اهمیت بیشتری قائل هستید؟ باید بگوییم که، سرمایه گذاران بازار مالی نیز، اغلب همین کار را انجام می‌دهند. صادقانه بگویید، چند بار در عوض جستجوی تحلیل‌هایی که مخالف نظر شما باشند؛ پس از تحلیل سهم، صرفاً به دنبال مطالعه گزارشات تأیید کننده نظریه خودتان بوده‌اید؟
تعصب قمار بازان
فرض کنیم شاخص کل بورس تهران به مدت 5 روز کاری متوالی، روند صعودی داشته و هر روز سقف‌های بالاتری را در نمودار ثبت کرده است. شما پیش از شروع این موج صعودی، تعدادی سهم شرکت خودروسازی سایپا را خریداری کرده‌اید. بر اساس تجربیات شخصی اعتقاد دارید که، بازار در ششمین روز متوقف شده و قیمت‌ها سقوط می‌کنند. به همین دلیل در ابتدای شروع به کار بازار بورس در روز ششم، سفارش فروش خود را ثبت می‌کنید. ممکن است به هر دلیلی پیش بینی شما درست بوده و دقیقاً در این روز بازار نزولی می‌شود اما، اینکه سقوط بازار مطلقاً به دلیل روند افزایشی 5 روز گذشته باشد، غیرمنطقی است و حتی اگر چنین اتفاقات مشابهی در گذشته نیز روی داده باشد، صرفاً بر اساس آمار، رویدادهای گذشته و آینده به یکدیگر مرتبط نمی‌شوند.
تعصب حفظ موقعیت
انسان‌ها ساخته عادات خود میباشند. بطور مثال سرمایه گذاران به جای تحقیق در مورد ایده‌های جدید، در برابر پذیرش تغییر اثرات سرریز سبدهای سرمایه گذاری مقاومت کرده و دوباره در سهام و صندوق‌های قابل معامله سرمایه گذاری می‌کنند. در واقع باید بگوییم؛ هرچند سرمایه گذاری در شرکت‌هایی که کسب و کار آن‌ها را درک می‌کنید، استراتژی مناسبی است اما، افراد متعصب گمان می‌کنند که، سرمایه گذاری در محصولات و ایده‌های جدید ممکن است، پتانسیل کسب سود آن‌ها را محدود کند.
تعصب گریز از ریسک
یک بازار صعودی قدرتمند و پُر نوسان را در نظر بگیرید. چنین شرایطی برای داد و ستد در بازار سهام، بسیار ایده‌آل به نظر می‌آید. اما برخی معامله گران از ترس تغییر جهت بازار، موج افزایشی قیمت‌ها را از دست می‌دهند. تعصب ریسک گریزی اغلب موجب می‌شود که، سرمایه گذاران به اخبار بد پیرامون بازار، اهمیت بیشتری می‌دهند. این دسته از فعالان بازار، معمولاً در دارایی‌های باثبات و کم ریسک، با حجم بالایی سرمایه گذاری می‌کنند. اوج فعالیت این افراد در بازار مالی زمانی است که، شرایط خنثی بر بازار حکم فرما است. این تعصب به طور بالقوه می‌تواند موجب شود که، به اثر ریسک بیشتر از احتمال موفقیت اهمیت داده شود.
اثر گله‌ای
وارن بافت، با اجتناب از اثر گله‌ای ، به یکی از موفق ترین سرمایه گذاران دنیا تبدیل شود.”حریص باشید وقتی دیگران می‌ترسند و بترسید وقتی دیگران حریص شده‌اند”؛ نقل قول مشهور او در زمینه نکوهش این پدیده رفتاری می‌باشد. حال به تعصب تأیید مراجعه کنیم. معمولاً سرمایه گذاران وقتی هم‌جهت با توده فعالان بازار معامله می‌کنند، احساس بهتری دارند. اما تا جایی که وارن بافت اثبات نموده، یک ذهنیت مخالف اکثریت پس از تجزیه و تحلیل کامل بازار، می‌تواند عملکرد مناسب‌تری داشته باشد.
تعصب احساسی چیست؟
طبق تعریف ابتدایی، تعصب عاطفی به تصمیم گیری براساس احساسات شخصی گفته می‌شود. این سوگیری‌ها ممکن است، عمیقاً ریشه در تجربیات شخصی فرد داشته باشند که، در تصمیم گیری‌های او نیز تأثیر می‌گذارند. تعصبات عاطفی، معمولاً از ذهن سرمایه گذاران نشأت گرفته و بطور کلی، غلبه بر آن‌ها نسبت به تعصبات شناختی، می‌تواند کمی سخت‌تر باشد. تعصبات احساسی، لزوماً همیشه اشتباه نیستند. در برخی موارد، تعصب احساسی سرمایه گذار می‌تواند، در راستای اتخاذ تصمیمات کم ریسک و منطقی، مفید باشد. همانند تعصبات شناختی، در ادامه مواردی از تعصبات احساسی را ذکر خواهیم نمود.
تعصب نفرت از زیان
آیا در سبد خود سهمی دارید که ارزش آن، چنان کاهش یافته باشد که، از شدت ناراحتی حتی تمایل نداشته باشید در مورد فروش این سهم فکر کنید؟ در واقع اگر سهام زیان‌ده خود را بفروشید، می‌توانید سرمایه باقی مانده را، دوباره در یک سهام با پتانسیل سوددهی بالا سرمایه گذاری کنید. اما به دلیل اینکه، به معنای واقعی تحمل پذیرش زیان را ندارید، به امید بازگشت شرایط به حالت اولیه و جبران تمام ضررها، به همراهی با این سهم ادامه می‌دهید.
تعصب اعتماد به نفس کاذب
“من مزیتی دارم که، بقیه افراد قادر به داشتن آن نیستند”. فرد دارای تعصب اعتماد به نفس کاذب معتقد است که، استعداد او به عنوان یک سرمایه گذار، از توانایی‌های دیگران برتر است. به عنوان مثال شخصی را در نظر بگیرید که، در صنعت دارو مشغول به کار است و تعصب اعتماد به نفس کاذب دارد. او معتقد است که، توانایی معامله گری او در صنعت داروسازی، نسبت به سایر معامله گران در سطح بالاتری قرار دارد. به طور کلی، بازار می‌تواند موفق ترین معامله گران را نیز احمق جلوه دهد! همین فرآیند می‌تواند، برای شما نیز اتفاق بیفتد.
تعصب مالکیت
این سوگیری رفتاری تقریباً شبیه به تعصب نفرت از زیان است. در این حالت، کارهایی که انجام داده‌ایم را نسبت به تصمیماتی که از اجرای آن‌ها منصرف شده‌ایم، ارزشمندتر تلقی می‌کنیم. مثال سهام زیان‌ده بالا را به خاطر دارید؟ هرچند سایر سهام موجود در این صنعت، بتوانند بازدهی بیشتری کسب کنند؛ این سرمایه گذار حاضر به فروش سهام خود نخواهد بود زیرا، او مثل گذشته معتقد است که، این سهم در میان هم‌گروهان خود همچنان بهترین است.
نکات کلیدی 2
- سوگیری‌های احساسی، معمولاً مبتنی بر استدلال‌های مفهومی عمیقی نیستند.
- تعصب، معمولاً ناشی از قضاوت یک جانبه در انتخاب یک چیز نسبت به موارد دیگر است.
- سوگیری‌ها می‌توانند تحت تأثیر طرز تفکر، تجربیات، هنجارهای اجتماعی، فرضیات، تحصیلات و… قرار داشته باشند.
- هر دوی تعصبات شناختی و احساسی، زمانی که روی یک تصمیم تاثیر بگذارند، نتیجه لزوماً موفقیت آمیز نخواهد بود.
کنترل تعصبات مخرب
در امور سرمایه گذاری، انجام اقداماتی که منجر به کاهش تعصبات زیان‌ده شوند، می‌تواند تا حد زیادی در کسب بازدهی بیشتر مفید باشد. در پایان مطلب می‌خواهیم، نمونه‌هایی از این دست رویکردهای محدود کننده تعصبات را، برای شما ذکر کنیم. “استفاده از ابزار محاسباتی نظیر برنامه صفحه گسترده یا اکسل”؛ این برنامه‌ها امکان محاسبات ریسک و پاداش هر معامله را فراهم می‌آورند.در واقع با کمک به تعیین چهار چوب‌ها باعث می‌شوند که، از قوانین مدیریت سرمایه خود منحرف نشوید. “پیش از ورود به معامله، اهداف خود را تعیین کنید”؛ زمانی که قیمت به محدوده مد نظر رسید، بدون تعلل از موقعیت معاملاتی خود خارج شوید. “یکی از راه‌های کلیدی کاهش تعصبات مخرب در معامله گری، تدوین قوانین مشخص و پایبندی به آن‌هاست”؛ این قوانین معاملاتی، با کنترل تعصبات منفی و غلبه بر احساسات، منجر به افزایش بازدهی خواهند شد.
ترتیبی که برای خواندن مقالات" سرمایه گذاری موفق "به شما پیشنهاد می‌کنیم:
- مروری بر تعصبات سرمایه گذاری شناختی و احساسی
- ذهنیت سرمایه گذار موفق
- 11 گام در راستای سرمایه گذاری موفق
- تکنیک های سرمایه گذاری موثر در 5 پله
- فیلم 3 بخش یک سیستم سرمایه گذاری موفق در بازار بورس
- کلید فراموش شده موفقیت در معاملات بازار بورس
- 8 اشتباه رایج در سرمایه‌گذاری
- ساختار ذهنی یک سرمایه گذار موفق (قسمت 1)
4 نظر
خیلی ممنون اپلیکیشن خیلی خوبی بود لطفا یه آپ دیگه که قیمتا و نموداری نشون بده معرفی کنید ممنون.
در حال حاضر به نظر میاد نسخه موبایل مفید تریدر مناسب باشه.
البته این نرم افزار ارائه شده توسط کارگزاری مفید، در اصل نرم افزار MetaTrader هست ولی بعد از نصب با انتخاب سرور tadbirtrader-mofidtrader میتونید قیمت های بورس تهران رو هم ببینید
برای نصب در گوگل پلی جستجو کنید: MetaTrader 5
راهنمای مفیدتریدر رو اینجا ببینید
سلام آقای جهاندیده میخواستم یه آپ بهم معرفی کنید که با اون بتونم به نمودار های قیمت تمام شرکت ها دسترسی داشته باشم مثلا هر شرکتی رو که خواستم تمام نوسانات قیمتی اون شرکت رو در هر بازه ای میخوام بهم نشون بده ممنون.
سلام، وقت بخیر
اپلیکیشن fasttse.com رو بررسی کنید