آموزش رایگان طراحی سایت و سئو

مروری بر تعصبات سرمایه گذاری شناختی و احساسی

همه افراد برای خودشان تعصباتی دارند. ما در مورد مردم، فرصت‌ها، سیاست‌های دولت و همچنین شرایط اقتصادی قضاوت می‌کنیم. وقتی شرایط پیرامون خود را بر اساس تعصب‌های فردی ارزیابی کنیم، در واقع تمام مسائل دنیا را در چهارچوب معیارهای معینی که از تجربیات شخصی فرا گرفته‌ایم، بررسی خواهیم نمود و این در حالی است که، ما نمی‌توانیم در مورد تمام مسائل صرفاً مثل یک شاخص برای انتخاب تعداد معینی سهام در بازار مالی، عمل کنیم. ما در مورد ملاک‌هایی صحبت می‌کنیم که، بر اساس آن‌ها تصمیم گیری نموده و گاهاً ممکن است این تصمیمات، متعصبانه باشند. همچنین ممکن است، مردم اصلاً متوجه نباشند که، تصمیماتشان بر اساس تعصب‌هایی می‌باشد که، در وجود آن‌ها شکل گرفته است. بطور کلی همه فعالیت‌های روزمره انسان، در درجه اول توسط الگوهای رفتاری هدایت می‌شوند.

همین الگوهای رفتاری، می‌توانند روی شخصیت سرمایه گذاری افراد نیز، تأثیرگذار باشند. برای بسیاری از افراد، تقریباً غیرممکن است که، در سرمایه گذاری بدون تعصب تصمیم گیری کنند. با این حال، سرمایه گذاران می‌توانند با تشخیص و شناخت دلایل تعصباتشان، میزان تأثیرگذاری آن‌ها را به حداقل رسانده، سپس با وضع قوانین معاملاتی و سرمایه گذاری برای خود، به راحتی در مواقع ضروری قادر به کنترل این سوگیری‌ها ‌باشند. تعصبات سرمایه گذاری به دو دسته اصلی شناختی و احساسی تقسیم می‌شوند. هر دوی این سوگیری‌های رفتاری، ناشی از قضاوت یک جانبه در انتخاب یک چیز نسبت به موارد دیگر است.

نکات کلیدی 1

  • تشخیص و فهم تعصبات شناختی و احساسی زیان‌ده، در راستای بهبود بازدهی معامله‌گر از همه لحاظ، مفید است.
  • به‌ طور کلی؛ تعصبات شناختی شامل تصمیم گیری بر مبنای مفاهیم غیرممکن یا غلط می‌باشد و تعصبات عاطفی به احساسات ناخودآگاه شخص در زمان تصمیم گیری، تعبیر می‌شوند.

تعصب شناختی چیست؟

همانگونه که در بالا ذکر شد، سوگیری شناختی تصمیم گیری بر مبنای مفاهیم غلط یا غیرممکن را شامل می‌شود. تعصبات شناختی را همچون اصول تجربی انسانی فرض کنید که، ممکن است واقعاً درست نباشند. همه ما تجربه دیدن فیلم‌هایی را داریم که در آن، یک دزد لباس مخصوص پلیس را می‌پوشد تا، از یک ایست بازرسی امنیتی عبور کند. چون او لباس رسمی پلیس بر تن دارد، افسران واقعی تصور می‌کنند که، حتماً یک نیروی پلیس است! این مثالی از یک تعصب شناختی است. اما یک پلیس قلابی به تصمیمات سرمایه گذاری شما چه ارتباطی دارد؟ چون ممکن است شما نیز، حین سرمایه گذاری بر مبنای چنین مفروضات اشتباه مالی و پولی، تصمیم گیری کنید؛ چنین مثالی ذکر شد و جهت درک بهتر مطلب، در ادامه قصد داریم نمونه‌های دیگری نیز ذکر کنیم.

تعصب تأیید شدن

آیا تاکنون متوجه شده‌اید که، به صورت ناخودآگاه برای نظرات کسانی که با تفکرات شما موافق هستند، اهمیت بیشتری قائل هستید؟ باید بگوییم که، سرمایه گذاران بازار مالی نیز، اغلب همین کار را انجام می‌دهند. صادقانه بگویید، چند بار در عوض جستجوی تحلیل‌هایی که مخالف نظر شما باشند؛ پس از تحلیل سهم، صرفاً به دنبال مطالعه گزارشات تأیید کننده نظریه خودتان بوده‌اید؟

eid99

تعصب قمار بازان

فرض کنیم شاخص کل بورس تهران به مدت 5 روز کاری متوالی، روند صعودی داشته و هر روز سقف‌های بالاتری را در نمودار ثبت کرده است. شما پیش از شروع این موج صعودی، تعدادی سهم شرکت خودروسازی سایپا را خریداری کرده‌اید. بر اساس تجربیات شخصی اعتقاد دارید که، بازار در ششمین روز متوقف شده و قیمت‌ها سقوط می‌کنند. به همین دلیل در ابتدای شروع به کار بازار بورس در روز ششم، سفارش فروش خود را ثبت می‌کنید. ممکن است به هر دلیلی پیش بینی شما درست بوده و دقیقاً در این روز بازار نزولی می‌شود اما، اینکه سقوط بازار مطلقاً به دلیل روند افزایشی 5 روز گذشته باشد، غیرمنطقی است و حتی اگر چنین اتفاقات مشابهی در گذشته نیز روی داده باشد، صرفاً بر اساس آمار، رویدادهای گذشته و آینده به یکدیگر مرتبط نمی‌شوند.

تعصب حفظ موقعیت

انسان‌ها ساخته عادات خود می‎‌باشند. بطور مثال سرمایه گذاران به جای تحقیق در مورد ایده‌های جدید، در برابر پذیرش تغییر اثرات سرریز سبدهای سرمایه گذاری مقاومت کرده و دوباره در سهام و صندوق‌های قابل معامله سرمایه گذاری می‌کنند. در واقع باید بگوییم؛ هرچند سرمایه گذاری در شرکت‌هایی که کسب و کار آن‌ها را درک می‌کنید، استراتژی مناسبی است اما، افراد متعصب گمان می‌کنند که، سرمایه گذاری در محصولات و ایده‌های جدید ممکن است، پتانسیل کسب سود آن‌ها را محدود کند.

تعصب گریز از ریسک

یک بازار صعودی قدرتمند و پُر نوسان را در نظر بگیرید. چنین شرایطی برای داد و ستد در بازار سهام، بسیار ایده‌آل به نظر می‌آید. اما برخی معامله گران از ترس تغییر جهت بازار، موج افزایشی قیمت‌ها را از دست می‌دهند. تعصب ریسک گریزی اغلب موجب می‌شود که، سرمایه گذاران به اخبار بد پیرامون بازار، اهمیت بیشتری می‌دهند. این دسته از فعالان بازار، معمولاً در دارایی‌های باثبات و کم ریسک، با حجم بالایی سرمایه گذاری می‌کنند. اوج فعالیت این افراد در بازار مالی زمانی است که، شرایط خنثی بر بازار حکم‌ فرما است. این تعصب به طور بالقوه می‌تواند موجب شود که، به اثر ریسک بیشتر از احتمال موفقیت اهمیت داده شود.

اثر گله‌ای

وارن بافت، با اجتناب از  اثر گله‌ای ، به یکی از موفق ترین سرمایه گذاران دنیا تبدیل شود.”حریص باشید وقتی دیگران می‌ترسند و بترسید وقتی دیگران حریص شده‌اند”؛ نقل قول مشهور او در زمینه نکوهش این پدیده رفتاری می‌باشد. حال به تعصب تأیید مراجعه کنیم. معمولاً سرمایه گذاران وقتی هم‌جهت با توده فعالان بازار معامله می‌کنند، احساس بهتری دارند. اما تا جایی که وارن بافت اثبات نموده، یک ذهنیت مخالف اکثریت پس از تجزیه و تحلیل کامل بازار، می‌تواند عملکرد مناسب‌تری داشته باشد.

تعصب احساسی چیست؟

طبق تعریف ابتدایی، تعصب عاطفی به تصمیم گیری براساس احساسات شخصی گفته می‌شود. این سوگیری‌ها ممکن است، عمیقاً ریشه در تجربیات شخصی فرد داشته باشند که، در تصمیم گیری‌های او نیز تأثیر می‌گذارند. تعصبات عاطفی، معمولاً از ذهن سرمایه گذاران نشأت گرفته و بطور کلی، غلبه بر آن‌ها نسبت به تعصبات شناختی، می‌تواند کمی سخت‌تر باشد. تعصبات احساسی، لزوماً همیشه اشتباه نیستند. در برخی موارد، تعصب احساسی سرمایه گذار می‌تواند، در راستای اتخاذ تصمیمات کم ریسک و منطقی، مفید باشد. همانند تعصبات شناختی، در ادامه مواردی از تعصبات احساسی را ذکر خواهیم نمود.

تعصب نفرت از زیان

آیا در سبد خود سهمی دارید که ارزش آن، چنان کاهش یافته باشد که، از شدت ناراحتی حتی تمایل نداشته باشید در مورد فروش این سهم فکر کنید؟ در واقع اگر سهام زیان‌ده خود را بفروشید، می‌توانید سرمایه باقی مانده را، دوباره در یک سهام با پتانسیل سوددهی بالا سرمایه گذاری کنید. اما به دلیل اینکه، به‌ معنای واقعی تحمل پذیرش زیان را ندارید، به امید بازگشت شرایط به حالت اولیه و جبران تمام ضررها، به همراهی با این سهم ادامه می‌دهید.

تعصب اعتماد به نفس کاذب

“من مزیتی دارم که، بقیه افراد قادر به داشتن آن نیستند”. فرد دارای تعصب اعتماد به نفس کاذب معتقد است که، استعداد او به عنوان یک سرمایه گذار، از توانایی‌های دیگران برتر است. به عنوان مثال شخصی را در نظر بگیرید که، در صنعت دارو مشغول به کار است و تعصب اعتماد به نفس کاذب دارد. او معتقد است که، توانایی معامله گری او در صنعت داروسازی، نسبت به سایر معامله گران در سطح بالاتری قرار دارد. به طور کلی، بازار می‌تواند موفق ترین معامله گران را نیز احمق جلوه دهد! همین فرآیند می‌تواند، برای شما نیز اتفاق بیفتد.

تعصب مالکیت

این سوگیری رفتاری تقریباً شبیه به تعصب نفرت از زیان است. در این حالت، کارهایی که انجام داده‌ایم را نسبت به تصمیماتی که از اجرای آن‌ها منصرف شده‌ایم، ارزشمندتر تلقی می‌کنیم. مثال سهام زیان‌ده بالا را به خاطر دارید؟ هرچند سایر سهام موجود در این صنعت، بتوانند بازدهی بیشتری کسب کنند؛ این سرمایه گذار حاضر به فروش سهام خود نخواهد بود زیرا، او مثل گذشته معتقد است که، این سهم در میان هم‌گروهان خود همچنان بهترین است.

نکات کلیدی 2

  • سوگیری‌های احساسی، معمولاً مبتنی بر استدلال‌های مفهومی عمیقی نیستند.
  • تعصب، معمولاً ناشی از قضاوت یک جانبه در انتخاب یک چیز نسبت به موارد دیگر است.
  • سوگیری‌ها می‌توانند تحت تأثیر طرز تفکر، تجربیات، هنجارهای اجتماعی، فرضیات، تحصیلات و… قرار داشته باشند.
  • هر دوی تعصبات شناختی و احساسی، زمانی که روی یک تصمیم تاثیر بگذارند، نتیجه لزوماً موفقیت آمیز نخواهد بود.

کنترل تعصبات مخرب

در امور سرمایه گذاری، انجام اقداماتی که منجر به کاهش تعصبات زیان‌ده شوند، می‌تواند تا حد زیادی در کسب بازدهی بیشتر مفید باشد. در پایان مطلب می‌خواهیم، نمونه‌هایی از این دست رویکردهای محدود کننده تعصبات را، برای شما ذکر کنیم. “استفاده از ابزار محاسباتی نظیر برنامه صفحه گسترده یا اکسل”؛ این برنامه‌ها امکان محاسبات ریسک و پاداش هر معامله را فراهم می‌آورند.در واقع با کمک به تعیین چهار چوب‌ها باعث می‌شوند که، از قوانین مدیریت سرمایه خود منحرف نشوید. “پیش از ورود به معامله، اهداف خود را تعیین کنید”؛ زمانی که قیمت به محدوده مد نظر رسید، بدون تعلل از موقعیت معاملاتی خود خارج شوید. “یکی از راه‌های کلیدی کاهش تعصبات مخرب در معامله گری، تدوین قوانین مشخص و پایبندی به آن‌هاست”؛ این قوانین معاملاتی، با کنترل تعصبات منفی و غلبه بر احساسات، منجر به افزایش بازدهی خواهند شد.

 

دیدگاه شما

 


معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست. ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می‌دهد. ممکن است ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند. بنابراین ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. عموماً مفهوم ریسک در مالی و سرمایه‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو قصد داریم به توضیح انواع ریسک بپردازیم.

چرا ریسک وجود دارد و انواع آن کدامند؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان‌ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده‌اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش‌بینی کند و برای مقابله با آن‌ها‌ آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.

انواع ریسک

به طور کلی، موقعیت‌های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود:

  1. ریسک واقعی یا خالص (Pure Risk)

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

انواع ریسک

eid99
  1. ریسک سوداگرانه یا پویا

این نوع ریسک‌ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازه‌گیری هستند و نتیجه احتمالی آن‌ها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، بازی‌های مبتنی بر شرط‌بندی، از جمله چنین ریسک‌هایی هستند.

انواع ریسک

ریسک‌های نوع اول کاملا زیان ده هستند و با بیمه کردن می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم می‌توانند به نتایج مثبت و سود ده ختم شوند. در ادامه به تقسیم بندی ریسک‌های پویا که در سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستیم، می‌پردازیم. بهتر است ابتدا “مفهوم ریسک” در سرمایه‌گذاری را تعریف کنیم، در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع ریسک

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

  • افراد ریسک‌گریز: این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
  • افراد ریسک‌پذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
  • افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

انواع ریسک

ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی انتظار دارند. همچنین افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی کمتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی توقع دارند. این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی‌توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه‌گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد. در واقع شما با پذیرش ریسک بیشتر پاداش دریافت می‌کنید که به آن صرف ریسک می‌گویند. صرف ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد. شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک‌های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند. عموماً ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

1- ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک، مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف نیست. ریسک سیتماتیک بر کل بازار اثر می‌گذارد و محدود به صنعت خاص نیست.

ریسک سیستماتیک

2- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک سیستماتیک، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. ما می‌توانیم شرکتی را که در اثر تصمیم‌گیری‌های نادرست یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده را خریداری نکنیم و از این ریسک جلوگیری کنیم. به جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

ریسک غیرسیستماتیک

3- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

اگر چند گزینه برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم، این نوع ریسک مطرح می‌شود. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، سوق دهد. مثلاً اگر خرید سهام 20 درصد سود و خرید اوراق سود ثابت 15 درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح 20 درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری اوراق خریداری کنیم نه سهام. این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

4- ریسک تورم (Inflation risk)

رشد نرخ تورم باعث می‌شود بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود. به طور مثال اگر انتظار بازدهی 50 درصدی داشته باشیم و نرخ تورم سالانه 15 درصد داشته، در نهایت 35 درصد بازدهی خواهیم داشت. هرچه نرخ تورم افزایش یابد از میزان بازدهی ما در این حالت کاسته می‌شود. پس باید سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که بازدهی بیشتری داشته و در نهایت پس از کسر تورم، رضایت ما را فراهم کند. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

5- ریسک مالی (Financial risk)

شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

6- ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است. در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

7- ریسک نرخ ارز (currency risk)

در مورد شرکت‌های واردات محور، ریسک نرخ ارز بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود. با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

8- ریسک تجاری

در ریسک تجاری به این موضوع توجه می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می‌فروشد، می‌باشد.

9- ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری یا نکول، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

10- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز صدمه وارد می‌شود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

11- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

جمع بندی انواع ریسک

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم. همچنین با طبقه بندی پذیرش ریسک در افراد مختلف، آشنا شدیم. به طور کلی، ریسک‌هایی که با آن مواجه هستیم؛ دو نوع قابل پویا و خالص هستند. ریسک‌های خالص عموماً زیان ده هستند و هدف ما صرفا کنترل ریسک‌های پویا است. به منظور کاهش زیان‌های ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، چندین راه حل وجود دارد. لازم به ذکر است که ما قادر نیستیم همه ریسک‌های سرمایه‌گذاری را مهار کنیم. بلکه با دانش و تجربه حاصل از مدیریت ریسک می‌توانیم آن را به سطح قابل تحملی کاهش دهیم. یکی از راه‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد دارایی است. در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی صورت بگیرد و در صورت امکان از متخصصین این امر بهره گرفته شود. درحالی‌که اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی‌تواند در برابر ریسک آن‌ها را تضمین کند، می‌توان گفت تنوع سازی مهم‌ترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه‌گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این درحالی‌که ریسک مالی را به حداقل می‌رساند.


در بازارهای مالی، اصطلاح خرید افراطی (به انگلیسی Overbought) زمانی به کار می‌رود که برای یک دارایی خریدهای زیادی در قیمت‌های بالا انجام می‌شود.

خرید افراطی یعنی اینکه فشار خرید مستمری در آن دارایی وجود داشته است. خرید افراطی می‌تواند به دلایلی مانند اخبار خوب از شرکت یا بطور کلی صنعت باشد.

بالعکس، اصطلاح فروش افراطی (به انگلیسی Oversold) نیز برای زمانی به کار می‌رود که در یک دارایی به شکل بیش از حد فشار فروش افزایش یافته است.

در تحلیل تکنیکال زمانی که شاهد خرید افراطی در یک سهام یا دارایی هستیم، پیشنهاد می‌شود از ورود به سهم خودداری شود زیرا احتمال اصلاح و کاهش قیمت آن بالاست.

با اسیلاتور RSI که به عنوان یک اندیکاتور مومنتوم نیز شناخته می‌شود، اندازه خرید افراطی یا فروش افراطی را در اوراق بهادار می‌توان تعیین کرد.

RSI به عنوان یک نوسانگر (یک نمودار خطی که بین دو مقدار نوسان می‌کند) در نمودارهای قیمت نمایش داده می‌شود. نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال این نوسانگر را بصورت خودکار محاسبه کرده و نمایش می‌دهند.

این نوسانگر می‌تواند محدوده‌ای بین 0 تا 100 داشته باشد.

تعبیر سنتی در خصوص RSI این است که وقتی نوسانگر روی عدد 30 یا پایین‌تر قرار دارد، دارایی موردنظر در محدوده فروش افراطی وارد شده است.

از سمت دیگر، وقتی نوسانگر روی عدد 70 یا بالاتر قرار بگیرد، گفته می‌شود دارایی مدنظر در محدوده خرید افراطی واقع شده است.

در این شرایط احتمال تغییر روند به میزان زیاد وجود دارد.

درباره آر اس آی، جزییات بیشتر را اینجا بخوانید

روند اصلی یک سهام یا دارایی، در درک صحیح از RSI اهمیت زیادی دارد. به عبارت دیگر، در خواندن RSI باید به روند سهم یا دارایی مدنظر توجه شود.

برای مثال بهتر است محدوده فروش افراطی در زمانی که سهم در روند صعودی قرار دارد، بیش از عدد 30 و همچنین محدوده فروش افراطی در حین یک روند نزولی بیش از عدد 70 در نظر گرفته شود.

سطوح خرید و فروش افراطی

در تحلیل بازار و سیگنال‌هایی که صادر می‌شود، زمانی که RSI به زیر 30 می‌رسد گفته می‌شود خرس‌ها بر بازار حاکم هستند و زمانی که این نوسانگر به بالای 70 می‌رسد نشان‌دهنده تسلط گاوها بر بازار است.

از آنجایی که برخی دارایی‌ها دارای نوسان بیشتری هستند و سریعتر از دیگران حرکت می‌کنند، در این بازارها اعداد 80 و 20 نیز به عنوان سطوح خرید و فروش افراطی در نظر گرفته می‌شود.

محدوده‌های RSI

در یک روند صعودی، RSI تمایل دارد نسبت به روند نزولی بین سطوح خاصی باقی بماند. این رفتار منطقی به نظر می‌رسد زیرا RSI محاسبه سودها در برابر زیان‌ها را انجام می‌دهد.

در یک روند صعودی، سودهای بیشتری بدست می‌آید و به همین دلیل RSI در سطوح بالاتری باقی می‌ماند.
در یک روند نزولی، RSI گرایش به ماندن در سطوح پایین‌تر دارد.

در یک روند صعودی، RSI گرایش دارد بالای عدد 30 باقی بماند و اغلب مواقع به 70 برسد.
از سمت دیگر در یک روند نزولی، به ندرت می‌توان RSI را بالای 70 مشاهده کرد و این نوسانگر اغلب مواقع به عدد 30 یا پایین‌تر نزول می‌کند.

چنین درک‌های درستی از RSI می‌تواند در تشخیص قدرت روند و نقاط بازگشتی احتمالی به شما کمک کند.

 

خواندن RSI در تحلیل تکنیکال

 

بطور مثال در یک روند صعودی اگر RSI در چند موج قیمت نتواند به 70 برسد و سپس به زیر 30 نزول کند نشان‌دهنده این است که روند تضعیف شده و ممکن است روند قیمت به زودی تغییر کند.

در روند نزولی، شرایط برعکس است. اگر RSI در موج نزولی نتواند به 30 یا پایین‌تر برسد و سپس به بیش از 70 دست یابد، نشان‌دهنده این است که روند نزولی تضعیف شده و احتمالا به زودی شاهد تغییر روند خواهیم بود.

واگرایی rsi با نمودار قیمت

 

 

مقایسه RSI و MACD

اندیکاتور MACD نیز یکی دیگر از اندیکاتورهای مومنتوم (دنبال‌کننده روند) است که رابطه بین دو میانگین متحرک را در یک دارایی نشان می‌دهد.

MACD از طریق تفریق میانگین متحرک نمایی 26 روزه و میانگین متحرک نمایی 12 روزه محاسبه می‌شود. سپس یک میانگین متحرک 9 روزه که با نام خط سیگنال شناخته شده در بالای خط MACD رسم می‌شود و به عنوان علامتی برای سیگنال خرید و فروش عمل می‌کند.

معامله‌گران زمانی که MACD از خط سیگنال به سمت بالا حرکت می‌کند آنرا نشانه خرید و زمانی که MACD از خط سیگنال به پایین نزول می‌کند آنرا نشانه فروش می‌دانند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکتویژگی‌هاامتیاز
کارگزاری آگاه
  • ارائه خدمات متمایز در قالب باشگاه مشتریان
  • سامانه معاملاتی اختصاصی و کاربرپسند
  • امکان دریافت اعتبار معاملاتی
  • امکان دریافت وام قرض‌الحسنه برای معاملات
  • امکان ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

اموزش بورس

در صورتی که قصد شروع معاملات در بازار ارزهای بین‌المللی را دارید، اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یک کارگزاری‌ معتبر انجام دهید:

نام بروکرویژگی‌هاامتیازلینک شروع
فارکس‌تایم
  • معاملات جفت ارزها، طلا، نفت و CFD
  • کارگزار جهانی با انواع مجوزهای معتبر از نهادهای مالی
  • دارای زبان فارسی و سرویس‌دهی به ایرانیان
  • قابلیت واریز و برداشت فوری
  • انواع حساب‌های ECN
حساب واقعی fx
4 نظر
  1. محمد باقر جهاندیده گفت:

    خیلی ممنون اپلیکیشن خیلی خوبی بود لطفا یه آپ دیگه که قیمتا و نموداری نشون بده معرفی کنید ممنون.

    1. در حال حاضر به نظر میاد نسخه موبایل مفید تریدر مناسب باشه.
      البته این نرم افزار ارائه شده توسط کارگزاری مفید، در اصل نرم افزار MetaTrader هست ولی بعد از نصب با انتخاب سرور tadbirtrader-mofidtrader میتونید قیمت های بورس تهران رو هم ببینید
      برای نصب در گوگل پلی جستجو کنید: MetaTrader 5
      راهنمای مفیدتریدر رو اینجا ببینید

  2. محمد باقر جهاندیده گفت:

    سلام آقای جهاندیده میخواستم یه آپ بهم معرفی کنید که با اون بتونم به نمودار های قیمت تمام شرکت ها دسترسی داشته باشم مثلا هر شرکتی رو که خواستم تمام نوسانات قیمتی اون شرکت رو در هر بازه ای میخوام بهم نشون بده ممنون.

    1. سلام، وقت بخیر
      اپلیکیشن fasttse.com رو بررسی کنید


     
  •  agah4
  •  
  •  29 نظر
  •  
  •  13770 مشاهده
آموزش تشخیص ورود و خروج پول هوشمند به سهم در بورس

آیا می دانید سهام ارزشمند بازار را چگونه باید تشخیص داد؟ یکی از فاکتورهای مهم شناسایی سهام ارزشمند، تشخیص زمان ورود و خروج پول هوشمند در سهم است. در اکثر مواقع تصمیم برای انتخاب یک یا چند گزینه سرمایه گذاری، در میان انتخاب‌های متعددی که پیش روی افراد قرار دارد، همراه با ریسک سرمایه گذاری و تردید و گاهی هم با ترس همراه است. این تشخیص از میان اطلاعات فراوان موجود ممکن است کار سخت و زمان‌بری باشد. در کنار این موارد، بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس و سهام، این تشخیص را سخت‌تر و نیازمند تلاش بیشتر می‌کند. 

بنابراین افرادی که تمایل دارند تا در این بازارها فعالیت کنند، ابتدا باید آموزش‌های موردنیاز را دریافت کرده و با شناخت کافی و انجام تحلیل‌های موردنیاز مناسب‌ترین گزینه سرمایه گذاری خود را انتخاب نمایند. یکی از مفاهیمی تأثیرگذار در بازار سرمایه، پول هوشمند نام دارد. در این مقاله به بررسی پول هوشمند و چگونگی تشخیص آن در سهام مختلف می‌پردازیم.

 

پول هوشمند چیست؟

پول هوشمند سرمایه‌ای است که توسط سرمایه گذاران و متخصصان بزرگ مالی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، خبرگان بازار و … جهت ایجاد روندهای بزرگ قیمتی در سهم وارد بازار می‌شود. سرمایه‌گذاران عمده بازار با درک بالای خود از نیازهای بازار و همچنین دسترسی به اطلاعات نهانی و بیشتری نسبت به سایر افراد، باقدرت خود جهت حرکت سهم را مشخص می‌کنند. پول هوشمند به‌اندازه‌ای بزرگ است که می‌تواند به‌صورت مصنوعی روند قیمت یک سهم را تغییر دهد و تأثیرات عمده‌ای بر بازار ایجاد کند. با ورود پول هوشمند به بازار، سایر بخش‌های آن نیز تحت تأثیر قرار گرفته و موجب افزایش یا کاهش قیمت‌ها می‌شود.

چگونگی ورود و خروج پول هوشمند به بازار بورس

زمانی که سرمایه گذاران عمده و اصلی بازار با توجه به شرایط موجود تشخیص دهند که نیاز است تا بر روی یک سهم سرمایه گذاری ویژه‌ای انجام دهند، شروع به خرید سهم موردنظر در حجم‌های بالا می‌کنند و موجی قوی و مثبت روی آن سهم ایجاد می‌کنند. معمولاً پس از چند روز و افزایش چنددرصدی قیمت های سهم، سایر سرمایه‌گذاران مانند سرمایه گذاران ثانویه و خرد، متوجه این موج قوی می‌شوند و هیجان بالایی برای خرید سهم ایجاد می‌شود. در این زمان شایعات در بازار گسترده می‌شود و هدف‌گذاری‌های جدیدی برای قیمت سهم ایجاد می‌گردد. با افزایش این هیجانات و خریدهای بالای سهم، قیمت افزایش می‌یابد و درنتیجه سهم رشد زیادی را تجربه می‌کند. پس از گذشت مدت‌زمانی از رشد قیمت سهام، همان سهامداران عمده با همان سرعتی که وارد بازار شدند و قیمت سهم را افزایش دادند و به سود مدنظر خود دست یافتند، با همان سرعت از سهم خارج شده و شروع به فروش سهام می‌کنند. بدین ترتیب پول هوشمند از سهم خارج می‌شود و قیمت آن به‌تدریج کاهش می‌یابد.

ازآنجایی‌که بسیاری از سرمایه گذاران خرد از این موضوع اطلاعی ندارند، ممکن است این ریزش قیمتی را اصلاح قیمتی تصور کنند و همچنان به سهامداری سهم ادامه داده و انتظار رشد قیمت داشته باشند. این دسته از سرمایه‌گذاران با توجه به عدم اطلاع از ورود و خروج سهامداران عمده یا همان پول هوشمند، همچنان سرمایه خود را در سهام موردنظر نگه می‌دارند و درنتیجه متضرر می‌شوند. حال بیشتر سهامداران غیر عمده در قیمت‌های بالا سهام را خریداری کرده‌اند و ازآنجاکه نقدینگی و قیمت سهم روند نزولی پیدا کرده، شانس خروج از سهم بسیار کم می‌شود. بدین‌صورت پول هوشمند قدرتمندتر شده و این چرخه را چندین بار تکرار می‌کند.

باید به این نکته هم توجه داشت که ورود پول هوشمند به بازار رخدادی نیست که پیوسته تکرار شود و افراد بتوانند به‌راحتی آن را تشخیص دهند. به‌طور معمول ممکن است برای یک سهم خاص، این اتفاق یک یا دو بار در سال رخ دهد که سبب رشد سریع قیمت سهم شود. دلیل این امر ورود پول هوشمند و سپس خروج آن است که موجب کسب سودهای بیشتر برای عده‌ای از سهامداران می‌گردد.

با توجه به مطالب بیان‌شده می‌توان گفت که پول هوشمند زمانی وارد بازار می‌شود که قیمت سهم در کف خود قرار دارد یا به پایین‌ترین حد خود رسیده و نسبت به سهم امیدواری وجود ندارد و تقاضایی برای خرید سهم نیست. پول هوشمند به این دلیل وارد سهم می‌شود تا این عدم تقاضا را رفع کند و فشار فروش سهم را کاهش داده و قیمت سهم را افزایش دهد.
بدین‌صورت یکی از اهداف اصلی ورود پول هوشمند، تأثیرگذاری روی قیمت‌های بازار است تا از این طریق در قیمت‌های پایین خرید انجام شود و در قیمت‌های بالا سهم به فروش برسد و سودآوری حاصل شود.

 

تشخیص ورود و خروج پول هوشمند

یکی از مهم‌ترین عواملی که به‌واسطه آن می‌توان وجود پول هوشمند را تشخیص داد، حجم معاملات است. با در نظر گرفتن حجم معاملات می‌توان ورود یا خروج پول هوشمند را به یک سهم یا صنعت تا حدودی تشخیص داد. حجم معاملات درواقع میزان معاملات انجام‌شده در دوره‌ای مشخص از زمان (روزانه، هفتگی، ماهانه و …) است که در نمودار میله‌ای یک سهم قابل‌مشاهده است. با رصد حجم معاملات همراه با قیمت، تحلیلگران می‌توانند جهت حرکت بازار را تشخیص دهند. برخی از تحلیلگران معتقدند که روند قیمت از روند حجم معاملات عقب‌تر است. بدین معنی که روندهای صعودی و نزولی را می‌توان قبل از مشخص شدن روندهای برگشتی قیمت، در حجم معاملات مشاهده کرد.

بر اساس یکی از اصول رایج در بازار بورس وال‌استریت، حجم معاملات تغییرات قیمت را به وجود می‌آورد. حجم معاملات در بازارهای پررونق، نسبتاً سنگین و در بازارهای راکد، نسبتاً سبک است؛ اما بااین‌حال نمی‌توان گفت تنها حجم معاملات به‌طور دقیق این موضوع را مشخص کند. تشخیص ورود پول هوشمند نیاز به دانش کافی و تجربه و شناخت سهم دارد.

بر اساس تجربه می‌توان بیان کرد چنانچه حجم معاملات یک سهم در زمان عدم وجود تقاضای آن به‌یک‌باره به میزان زیادی افزایش یابد، یکی از نشانه‌های ورود پول هوشمند است. در مقابل کاهش شدید و فروش سنگین یک سهم به‌یک‌باره را می‌توان خروج پول هوشمند از آن در نظر گرفت؛ بنابراین خرید و فروش حجم بالای یک سهم در زمان کوتاه و به‌یک‌باره را می‌تواند از نشانه‌های وجود پول هوشمند در سهم باشد.

یکی دیگر از نشانه‌های تشخیص وجود پول هوشمند، مقایسه تعداد خریدار یا فروشنده نسبت به حجم معاملات است. به این صورت که اگر تعداد خریداران کم ولی حجم بسیار بالا باشد، نشان‌دهنده آن است که سرمایه گذاران کلان در حال خرید سهم هستند. در مقابل وجود فروشندگان کم ولی با حجم بالای سفارش فروش می‌تواند نشان از خروج پول هوشمند باشد.
ارزش معاملات روزانه نیز یکی دیگر از عوامل تشخیص این موضوع است. اگر میانگین ارزش معاملات روزانه در بازار در محدوده‌ای باشد و در زمان کوتاهی دو تا سه برابر شود، می‌توان نتیجه گرفت علت این نقدینگی بالا وجود پول هوشمند است. با توجه به نشانه‌های عنوان‌شده، سرمایه‌گذاران و سهامداران خرد می‌توانند ورود یا خروج پول هوشمند را تشخیص دهند.

فیلتر ورود یا خروج نقدینگی به سهم

با توجه به مطالب گذشته درزمینه? فیلترنویسی و انواع فیلترنویسی در بازار بورس، می‌توان عنوان کرد که فیلترنویسی به سهامداران کمک می‌کند تا زمان و قیمت مناسب خرید یا فروش سهام را بیابند و بر اساس اهداف سرمایه‌گذاری خود، سهام مناسب را در بازار بورس تشخیص دهند؛ بنابراین علاوه بر در نظر گرفتن سایر عوامل ذکرشده، می‌توان برای تشخیص وجود پول هوشمند در سهم، از فیلترنویسی نیز استفاده کرد. همان‌طور که عنوان شد حجم معاملات تأثیر زیادی در تشخیص پول هوشمند دارد. فیلتر حجم معاملات به افراد کمک می‌کند تا در صورت افزایش یک‌باره حجم، آن را شناسایی کنند. همراه با فیلتر حجم معاملات، باید وضعیت تکنیکالی سهم نیز بررسی شود.

برای مشاهده و استفاده از فیلتر پول هوشمند، روی گزینه زیر کلیک نمایید.

 

 

کلام آخر

یکی از گزینه‌هایی که برای یافتن انتخاب‌های مناسب سرمایه‌گذاری مخصوصاً در زمان نوسان بازار و افزایش عدم اطمینان به افراد کمک می‌کند، وجود پول هوشمند است. معامله گران حرفه‌ای با رصد پیوسته جهت تحرکات قیمتی و حجم معاملات و سایر عوامل تأثیرگذار بر قیمت، قادر خواهند بود تا از ورود و خروج پول هوشمند در بازار مطلع شوند و بتوانند به کمک این موج ایجادشده به سودهای بالاتری دست یابند. افرادی که به این عوامل تأثیرگذار توجهی نمی‌کنند، تحت تأثیر شایعات منتشرشده و اخبار نادرست قرار می‌گیرند و بر اساس هیجانات ایجادشده تصمیم به خرید یا فروش سهام می‌گیرند و دچار زیان می‌شوند. در این شرایط دریافت اطلاعات و آموزش‌های لازم نقش بسزایی را در کسب سود در بازار بورس بازی می‌کند.


مفهوم صرف سهام (Premium)

صرف سهام طبق ماده 160 قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته‌ شده را می‌تواند به اندوخته‌های شرکت منتقل کرده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین می‌تواند درازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهام داران قبلی بدهد. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. برخی اوقات مشاهده می‌شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است، در این صورت شرکت می‌تواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید.

به مابه‌ التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود. به‌عبارت دیگر مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می‌شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره‌ نویسی اولیه و در معاملات بورسی ایجاد می‌شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می‌شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می‌گردد.

کاربرد صرف سهام برای شرکت

  1. شرکت می‌تواند صرف سهام را به اندوخته شرکت منتقل می‌کند.
  2. شرکت می‌تواند صرف سهام را بین سهام داران قبلی تقسیم می‌کند.
  3. شرکت می‌تواند صرف سهام را به‌صورت سهام جدید به سهام داران قبلی بدهد.
  4. شرکت‌ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.

نکات موردتوجه

  1. از آنجا که صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمی‌شود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه می‌شود.
  2. قانون تجارت ایران، صدور سهام به کسر را مجاز نمی‌داند.
  3. حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست.
  4. هیچ زیان یا هزینه‌ عملیاتی نمی‌تواند به‌حساب بدهکار صرف سهام منظور گردد.

مصارف صرف سهام

eid99
  • تقسیم نقدی صرف سهام بین سهام داران قبلی

شرکت با اطلاع‌رسانی به سهام داران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صر‌ف سهام را به آن‌ها تخصیص می‌دهد. با انجام این کار چیزی به‌جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمی‌شود.

  • توزیع سهام جدید بین سهام داران قبلی (سهام جایزه)

در این روش به میزان مبلغ صر‌ف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهام داران قبلی داده می‌شود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.

  • انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت

در این مورد، صر‌ف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهام داران اعم از سهام‌دار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت. در حال حاضر بازارهای توسعه‌یافته با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صر‌ف سهام بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.

ذی‌نفعان صرف سهام چه کسانی هستند؟

  • شرکت: شرکت‌ها تمایل دارند با کم‌ترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهند.
  • سهام داران عمده و اصلی: سهام‌دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد. به صورتی‌که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.
  • بازار سهام: سهامی که می‌خواهیم پذیره‌نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد. به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می‌آورد.
  • سهام‌دار جزء: سهام داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش می‌دهد.

افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

یکی از موضوعاتی که در خصوص صر‌ف سهام مطرح می‌شود، افزایش سرمایه به این شیوه است. در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام داران خود می‌خواهد درازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام داران درازای دریافت سهام پرداخت می‌کنند، می‌تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع‌شده تا به قیمت بازار برسد. در افزایش سرمایه به این شیوه به‌جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید به قیمت بازار صورت می‌گیرد. در ایران معمولاً از سهام داران می‌خواهند به ازای هر سهم 1000 ریال (معادل ارزش اسمی) به‌حساب شرکت واریز کنند. چنانچه شرکت از سهام داران مبلغ 1200 ریال بابت هر سهم دریافت کند، 200 ریال اضافی (مابه‌ التفاوت) مازاد بر ارزش اسمی است که به‌عنوان صر‌ف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می‌شود. افزایش سرمایه با صر‌ف سهام جزء منابع تأمین مالی محسوب می‌شود.

در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتری از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش می‌رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به‌حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام‌دار قبلی داده می‌شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره‌نویسی تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت‌ها قرارگرفته است. افزایش سرمایه به‌صرف می‌تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام‌دار موجود، به‌صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد. معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره‌نویسی، قیمت پذیره‌نویسی تا حدی کمتر از قیمت بازار تعیین می‌شود. اما برای تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صر‌ف سهام، شرکت باید شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبلاً متعهد شده‌اند، باقی‌مانده سهام پذیره‌نویسی نشده را خریداری نمایند، معرفی کند.

فرض کنید یک شرکت 10000 میلیون ریال سرمایه دارد و تعداد برگه‌های سهام آن 10 میلیون است. هر سهم این شرکت در بازار، 9000 ریال معامله می‌شود. این شرکت قصد دارد سرمایه خود را به میزان 100 درصد و از طریق صرف سهم افزایش دهد. مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه 10000 میلیون ریال است که معادل 10 میلیون برگه سهم جدید می‌شود. اگر فرض کنیم شرکت سهام جدید را به مبلغ 5000 ریال پذیره‌نویسی می‌کند، با فروش 2 میلیون سهم، مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه تأمین می‌گردد و شرکت مابقی سهام جدید را (8 میلیون سهم) بین سهام داران قبلی تقسیم می‌کند.

مزیت‌های افزایش سرمایه با صرف سهام

  1. با توجه به این‌که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل‌توجهی را در اختیار شرکت قرار می‌دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS  شرکت می‌شود که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می‌گردد.
  2. مهم‌ترین مزیت این بحث در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.
  3. افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می‌شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود.

معایب افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

  1. درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام‌دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.
  2. با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره‌نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.

در چه شرایطی افزایش سرمایه به روش صرف سهام صورت می‌گیرد؟

  • مهم‌ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام‌دار اصلی شرکت است. در شرکت‌هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل است، سهام‌دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام‌دار اصلی برنامه‌ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش‌یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.
  • زمانی افزایش سرمایه با صر‌ف‌ سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه‌گذاران مثبت باشد و به‌عبارت‌دیگر بازار پررونق باشد. اگر بازار دارای رکود یا روند نزولی بوده و دورنمای مثبتی برای آن متصور نباشد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه است. درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم‌انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.

در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به‌صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه‌گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.